भारत, कात्तिक ९-

भारतको ओडिशास्थित तटीय क्षेत्रमा चक्रवाती आँधी ‘दाना’को प्रभाव शुरू भएको छ। भारतीय मौसम विज्ञान विभाग (आईएमडी) अधिकारीका अनुसार यो प्रक्रिया आजसम्म जारी रहने सम्भावना छ।

आँधी पछिल्लो ६ घण्टामा पन्ध्र किलोमिटर प्रति घण्टाको गतिमा उत्तर-उत्तरपश्चिममा सरेको थियो । त्यसपछि केन्द्रपारा जिल्लाको भिटकर्णिका र भद्रक जिल्लाको धम्राको बीचमा पुगेको हो । यस अवधिमा हावाको गति करिब ११० किलोमिटर प्रतिघण्टा थियो।

ओडिशाको लगभग आधा जनसंख्यामा दानाको प्रभाव दिखएको भारतीय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् । ओडिशाका १४ जिल्लाका १० लाख मानिसलाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको छ ।

पश्चिम बंगालको तटीय क्षेत्रमा पनि तीव्र हावा चलिरहेको छ । दानाको प्रभावले ओडिशा र पश्चिम बङ्गालका तटीय क्षेत्रमा मध्यमदेखि भारी वर्षा भइरहेको समाचारमा उल्लेख छ ।

पश्चिम बंगालको तटीय क्षेत्रमा पनि तीव्र हावा चलिरहेको छ । दानाको प्रभावले ओडिशा र पश्चिम बंगालका तटीय क्षेत्रमा मध्यमदेखि भारी वर्षा भइरहेको छ भने कडा हावा चलिरहेको छ ।

ओडिशाको भद्रक केन्द्रपारा र बालासोरमा हावाको गति अचानक बढेको छ । अहिले १०० देखि ११० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा हावा चलिरहेको छ।

प्रकोपले गम्भीर रूप लिने सम्भावनालाई मध्यनजर गर्दै दुवै प्रदेशका सरकारी संयन्त्र उच्च सतर्कतामा छ। ओडिशाका मुख्यमन्त्री मोहन माझीले बिहीबार आफ्नो सरकार कुनै पनि परिस्थितिसँग जुध्न पूर्ण रूपमा तयार रहेको र बाढीको सम्भावित प्रभावलाई कम गर्न पर्याप्त उपायहरू अपनाइएको बताए ।

ओडिशा सरकारले चक्रवात प्रभावित क्षेत्रहरूबाट विस्थापित मानिसहरूलाई घर बनाउन ७ हजार २०० चक्रवात केन्द्रहरू सिर्जना गरेको छ । मुख्यमन्त्री मोहन चरण माझीले भने कि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र केन्द्रीय गृहमन्त्री अमित शाहले आउँदै गरेको आँधीको सामना गर्न ओडिशा सरकारको तयारीको बारेमा जानकारी लिएका छन् ।

आँधीका कारण ५ लाख ८४ हजार ८८८ जनालाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको र शुक्रबार बिहानसम्म यो संख्या ६ लाख नाघेको माझीले बताए । अहिलेसम्म तल्लो तटीय जिल्लाका उच्च जोखिम क्षेत्रबाट ५ लाख ८४ हजार मानिसलाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको माझीले बताए ।

कोलकाताको नेता सुभाषचन्द्र बोस एयरपोर्टमा हवाई सेवा अवरुद्ध भएको छ । शहरले वर्षा र तेज हावाको अनुभव गरिरहेको छ । भुवनेश्वरको बिजु पटनायक विमानस्थल बन्द गरिएको छ । भुवनेश्वरको अम्बेडकर बस स्ट्यान्डमा सवारी आवागमन रोकिएको छ ।

भारतीय रेलवेले यस क्षेत्रमा चल्ने करिब १५० रेलहरू रद्द गरेको छ। दुवै राज्यका प्रमुख स्टेशनहरूमा यात्रुहरूको भीड लागेको छ । पश्चिम बंगाल पनि उच्च सतर्कतामा छ । राज्यका धेरै तटीय जिल्लाहरूबाट हजारौं मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको छ।

राज्यका मुख्यमन्त्री ममता बनर्जीले सम्भावित दानाबाट प्रभावित जिल्लाको अवस्थाको अनुगमन गर्ने जिम्मेवारी सचिव तहका अधिकारीहरूलाई दिएकी छन् । यस क्षेत्रमा धेरै नियन्त्रण कक्षहरू खोलिएका छन्।

पश्चिम बंगालमा झण्डै एक हजार राहत शिविर खोलिएको छ । यस क्षेत्रका विद्यालय र सरकारी भवनमा जनताका लागि बास र खानाको व्यवस्था समेत गरिएको छ । पश्चिम बङ्गाल सरकारले एनडीआरएफ र एसडीआरएफका २२ कम्पनीहरू तैनाथ गरेको छ । ठूलो संख्यामा प्रहरी परिचालन गरिएको छ ।

ओडिशा र पश्चिम बंगालको दाना प्रभावित क्षेत्रमा अक्टोबर २६ सम्म स्कूल र कलेज बन्द राख्न निर्देशन दिइएको छ। दानाका कारण, ओडिशा सिविल सेवा परीक्षा २०२३/२४ को मिति विस्तार गरिएको छ। यसअघि यो परीक्षा कात्तिक २७ गते हुने भएको थियो । तर अब परीक्षाको नयाँ मिति घोषणा गरिने भएको छ ।

पश्चिम बंगालमा, उत्तर र दक्षिण परगना, पूर्व र पश्चिम मिदनापुर, झारग्राम, बांकुरा, हुगली, हावडामा कक्षाहरू बन्द गरिएको छ।

दुवै राज्यमा राहत र उद्धारका लागि व्यापक व्यवस्था गरिएको छ । राहत शिविरहरूमा खानाको प्रबन्धदेखि लिएर एनडीआरएफको नियुक्तिसम्मको सबै व्यवस्था मिलाइएको छ। स्थानीय पुलिससँगै एनडीआरएफका कर्मचारीहरूले आँधीको खतराबारे मानिसहरूलाई चेतावनी दिइरहेका छन्।

बंगालको सुन्दरवन क्षेत्रमा मानिसहरूलाई साना डुङ्गा चलाउन प्रतिबन्ध लगाएको छ । सबै घाट बन्द गरिएका छन् । हाल ओडिशाको भद्रक जिल्लामा दानाको प्रभाव बढी देखिएको छ । तीव्र हावाहुरीका कारण धेरै ठाउँमा रुखहरू ढलेका छन् भने सडक अवरुद्ध भएका छन् ।

दानाको डरलाई ध्यानमा राख्दै झारखण्डका केही जिल्लामा अलर्ट जारी गरिएको छ । शुक्रबार झारखण्डको कोल्हान क्षेत्रहरू- -पश्चिम सिंहभूम, सराइकेला-खरसावन र पूर्वी सिंहभूममा ओरेन्ज अलर्ट जारी गरिएको हो । राँचीको मौसम विभाग केन्द्रका अनुसार दानाका कारण यस क्षेत्रमा भारी हावाहुरी र वर्षा हुनसक्छ ।​

चक्रवात दाना पछिल्ला दुई महिनामा भारतीय तटमा आएको दोस्रो चक्रवात हो । यसअघि अगस्टको अन्त्यतिर ‘आसना’ नामक चक्रवातले प्रायद्वीपलाई असर गरेको थियो । कतारले यो आँधीको नाम रोजेको छ । चक्रवातका लागि बनेको मापदण्डअनुसार यो नाम दिइएको हो । दाना शब्द अरबी भाषाबाट लिइएको हो । यसको अर्थ उदारता हो। एजेन्सी