पाकिस्तान र अफगानिस्तानले पानी व्यवस्थापन समस्या, खाद्यान्न र बिजुलीको अभाव जस्ता समान समस्याहरूको सामना गरिरहेका छन् । तर, तिनीहरूको एकअर्काप्रतिको अविश्वास उनीहरूको विकासको बाटोमा बाधक बनेको विश्लेषकहरूले बताएका छन्।
दुबै देशसँग काबुल नदी छ । जसले दुबै देशको पानी र बिजुलीको समस्या समाधान गर्न सक्छ। अफगानिस्तानमा काबुल नदी को धेरै सम्भाव्यता अध्ययनहरू पनि सञ्चालन गरिएका छन् । जसले काबुल नदीमा बाँधहरूको सम्भावनाले ठूलो मात्रामा जलविद्युत सिर्जना गर्न सक्छ भन्ने कुरालाई प्रमाणीत गरेको छ । जसले अफगानिस्तान र पाकिस्तानमा गम्भीर र बारहमासी ऊर्जा अभावलाई कम गर्न सक्छ यद्धपि दुबैदेश बिचको अविश्वासले यी संभावनाहरुलाई पूर्णत रोकेको छ ।
तर, अझै पनि दुवै देशले यी विकास रणनीतिहरू अपनाएका छैनन् । यसको मुख्य कारण एकअर्काबीचको अविश्वास रहेको अन्तर्राष्ट्रिय थिंकट्याङ्क इन्टरनेशनल फोरम फर राइट्स एन्ड सेक्युरिटी (IFFRAS) ले जनाएको छ।
दुवै देशले एकअर्कासँग सहकार्य गरेर साझा स्रोतको दोहन गर्न पाएको भए राम्रो हुन्थ्यो तर दुवै देश एकअर्कासँग सहमत हुन तयार छैनन् जस्तो देखिन्छ।दुई देशहरू बीचको मुद्दाको अर्को बिन्दु अफगानिस्तान र पाकिस्तान बीचको भूमि डुरान्ड रेखाको सिमा बिवाद हो। तालिबान नेतृत्वको अफगानिस्तान सरकार र यसअघिको इस्लामिक गणतन्त्र अफगानिस्तानले पनि यो सीमाको वैधता स्वीकार गर्न अस्वीकार गरेको थियो।
अर्कोतर्फ, पाकिस्तानले यो सीमा लागू गर्ने कुरामा अडिग छ । लगभग सम्पूर्ण रूपमा बार लगाएको छ । अवैध आप्रवासन, लागू पदार्थ र आतंकवादको प्रवाहलाई रोक्न यो महत्त्वपूर्ण भएको दाबी गरेको छ। विशेष गरी, पाकिस्तानले अफगानिस्तानले पाकिस्तानी सुरक्षा बलहरूलाई लक्षित गर्ने मिलिशियाहरूलाई शरण दिएको आरोप लगाँउदै उक्त बार पाक सुरक्षाका लागि महत्वपूर्ण रहेको बताएको छ ।
पाकिस्तानले भर्खरै पूर्वी अफगानिस्तानमा गरेको हवाई आक्रमणमा महिला र बालबालिकासहित धेरै सर्वसाधारण मारिएका छन्। यी आक्रमणलाई संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्र र राज्यहरूद्वारा बल प्रयोग गर्ने परम्परागत अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको उल्लङ्घन मानिएको थियो। पाकिस्तानको आक्रमणले अफगानिस्तानमा धेरै क्रोध उत्पन्न गरेको छ । खोस्ट प्रान्तमा ठूलो पाकिस्तान विरोधी प्रदर्शनहरू भएको छ।
डुरान्ड रेखालाई अन्तर्राष्ट्रिय सिमाना मान्ने पाकिस्तानले जानाजानी अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको उल्लंघन गरेको छ । अझै पनि देशले आफ्नो सार्वभौम क्षेत्रभित्र काम गरिरहेको दाबी गरेको छ । उता पाकिस्तानको असह्य अपराधबाट रुष्ट अफगानिस्तानले डुरान्डको वैधतालाई परम्परागत रूपमा अस्वीकार गरेको छ।
पाकिस्तान र अफगानिस्तानबीच शान्तिपूर्ण र विकासोन्मुख सहकार्य हुन नसक्नुका यी सबै कारण हुन् ।
