नारायणगढको शहिदचोकदेखि बैकुण्ठचोक, धर्मचोक हुँदै कचपचे चोकसम्मपुग्ने सडक निर्माण कम्पनीले १५ दिनमा पूरा गर्ने बाचा गरे पनि अझै अलपत्र परेको छ ।
निर्माण सुरु भएको पाँच वर्षमा पनि नसकिएको यो सडक स्थानीय चुनावदेखि प्रतिनिधि र प्रदेश निर्वाचनको एजेण्डा बने पनि अझै निर्माणले पूर्णता पाउन नसकेको हो ।
भरतपुर महानगरपालिकाकी मेयर रेनु दाहालले चुनाव जितेको १५ दिन भित्र सडकको काम सकिने भन्दै भोट मागेको यहाँका स्थानीयले बिर्सिएका छैनन् । साथै, चितवन क्षेत्र नम्बर २ बाट प्रतिनिधिसभामा भारी मतान्तरले विजयी भएका राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापती रवि लामिछानेले अनुगमनको क्रममा भनेका कुरा पनि स्थानीयको मन मस्तिष्कमा ताजै छ । तर, कामले कुनै गति नलिएको स्थानीय ईन्द्रकला भट्टराई बताउँछिन् ।
‘मेयर रेनु दाहालले बाटो बनाइ दिन्छौं भन्दै भोट माग्नुभयो । हामीले जितायौं । दोस्रो पटक मेयर बनेको सात महिना लागिसक्यो । बाटोनै बनेको छैन’ उनले भनिन्, रवि जी पनि बाटोको अनुगमनको लागि आउनु भयो । सबैको अगाडि १५ दिनमा काम सक्न ठेक्केदारलाई निर्देशन दिनुभयो । १० दिन गैसक्यो कुनै काम भएको छैन ।’ सांसद लामिछानेको आदेशपछि दैनिक धूलाम्य सडकमा पानी छर्ने काम भने दैनिक भएको भट्टराईको भनाइ थियो ।
करिब तीन हजार १०० मिटरको यस बाटोको सम्झौता २०७५ साल वैशाख २६ गते भएको थियो । सघन शहरी तथा भवन निर्माण आयोजना चितवनले रमण शिव शक्ति जेभीसँग यसको सम्झौंता गरेको थियो । सम्झौता अनुसार २०७७ असार मसान्तसम्म निर्माण सक्नुपर्ने भए पनि २०७९ साल मंसिर २१ गते जादा पनि निर्माण पूरा हुन सकेको छैन ।
के भन्छन् स्थानीय ?
राज्य गैरजिम्मेवार हुँदा ठेकेदारले समयमै काम नगरेको स्थानीय भोजनारायण कँडेलको बुझाइ छ । ‘मुख्य कुरा राज्य जिम्मेवार हुनुप¥यो । ठेकेदारहरुलाई पकड र नियन्त्रणमा राख्नुपर्छ । दुई वर्षमा सम्पन्न गर्ने भनेर जिम्मा लिएको ठेकेदारले ५ वर्ष भइसक्यो, अब ५०० मिटर बाटो बाँकी छ त्यही पनि डेढ वर्ष देखि जस्ताको त्यस्तै छ । दुई महिना भयो दिनमा दुई टिप गिटी झार्छ । यसरी कहिले सकिन्छ,’ उनले भने ।
राज्य जवाफदेही नहँुदा जनप्रतिनिधिलाई समेत ठेकदारले नटेरेको कँडेलले गुनासो गरे । उनले भने, ‘नवनिर्वाचित मेयरदेखि सांसदले ठेकेदारलाई यही धर्मचोकको चौतारीमा उभ्याएर १५ दिन भित्र काम सम्पन्न गर्छु भनेर कबुल गराएको हो । ठेकदारले आधा बाटोसम्म पनि बेसका लागि गिटी राम्रोसँग झारेको छैन ।’
ठेकदार कम्पनीलाई दबाब दिनका लागि यहाँका स्थानीय सरोकारवाला निकायमा नधाएका भने होइनन् । वडा कार्यालय तालाबन्दी, भरतपुर महानगरपालिका, जिल्ला प्रशासन कार्यालय, सघन शहरी तथा भवन निर्माण आयोजना चितवन लगायतमा पटक–पटक गुहार लगाई सकेका छन् । तर, यसको कुनै प्रभाव सडकको काममा नदेखिएको कँडेलले बताए ।
भानु सापकोटाले जनप्रतिनिधिको अनुगमन र निर्देशन देखावटी मात्रै रहेको धारणा राखे । ‘रवि आएको दुई दिनसम्म चार टिप गिटी झ¥यो त्यसपछिको स्थिति त्यस्तै छ । मेयरले धर्मचोक सडक भन्दै जितेर जानु भयो फर्केर आउनु भएन । ठेकेदारको तल्लो निकाय देखि माथिल्लो निकायसम्म पहुँच छ । उसलाई केको डर,’ उनको भनाइ थियो ।
नागरिकलाई सास्ती
वर्षामा हिलाम्य र हिउँदमा धूलाम्य सडकले यहाँका स्थानीय बासिन्दाको दैनिकी सकसपूर्ण छ । स्वास्थ्यमा असर पारिरहेको छ । त्यस माथि खुल्ला ढलका कारण अभिभावकलाई त्रसित बनाएको स्थानीय बिन्दा अर्यालले गुनासो गरिन् । ‘६ देखि ७ फिट गहिरो ढल बनाइएको छ । त्यसलाई छोप्ने काम भएको छैन् । बच्चाहरु ढलमा पर्छन् भन्ने डर छ,’ उनले भनिन् ।
यसबाटोमा खनिएका नालीमा परेर अहिलेसम्म दुई जनाको मृत्यु समेत भइसकेको छ । लडेर घाइते हुनेको संख्या नगन्य रहेको स्थानीय ईश्वरीप्रसाद कँडेल बताउँछन् । भरतपुर महानगरपालिकाको पूर्वलेखा प्रमुख समेत रहिसकेका कँडेलले योजना गलत कम्पनीसँग भएको दाबी गरे । उनले भने, ‘म भरतपुर नगरपालिका हुँदाको पूर्वलेखा प्रमुख हो । अनुभव भएकाले म भन्न सक्छु यस प्रकारको योजना हुदैनन् ।’
व्यवसाय घाटामा
यस सडकको कारण यहाँको व्यवसायीले पनि घाटा बेहोर्दै आएका छन् । ‘सडक नबन्दा चहलपहल शून्य जस्तै छ । व्यापार घाटामा छ । खान लगाउन समेत धौंधौ भइसक्यो । धेरै व्यवसायीहरु यहाँबाट बिस्थापित पनि भइसके । रविले जिते पछि केही गर्नु हुन्छ कि भन्ने आशा लागेको थियो । खै उहाँलाई पनि टेर्न छोडनु भयो कि भन्ने लागेको छ,’ कपडा व्यवसायी राम प्रसादले दुखेसो पोखे ।
भरतपुर महानगरपालिका वडा नं. ४ का नवनिर्वाचित वडाध्यक्ष अर्पण पोख्रेलले निर्माण कम्पनीले काम नगर्नुको जड थाहा पाउन नसकेको बताए । ‘सडक ४ नम्बर वडामा परे पनि हाम्रो क्षेत्र अधिकार भित्र पर्दैन । स्थानीय हामीलाई दोष दिन्छन् । हाम्रो बलभुताले सक्ने पहल निरन्तर गरिरहेका छौं । कुन कारणले काम हुनसकेन अहिलेसम्म मुल जड थाहा पाउन सकेनौं,’ उनले भने ।
यता बाँकी रहेको ५०० मिटर सडक निर्माण गर्न ठेकेदार कम्पनी आनाकानी गरिरहेको छ । निर्माण ठेक्का पाएको रमण शिव शक्ति जेभीका परियोजना प्रबन्धक रञ्जन ठाकुरले प्रचण्ड मार्गका कारण धर्मचोकको काम रोकिएको बताए । ‘भरतपुर–२१ पार्वतीपुरमा प्रचण्ड मार्ग बन्दै छ । सबै निर्माण सामाग्री उतै छ । ५०० मिटर बाटो बनाउनका लागि सामाग्री दैखिन प्रचण्ड मार्गदेखि धर्मचोक र धर्मचोक देखि प्रचण्ड मार्ग ढुवानी गर्दा खर्च बढी हुन्छ । त्यसैले काम रोकिएको हो,’ उनको भनाइ थियो ।
सडक निर्माण कम्पनीका प्रबन्धक ठाकुरले अबको एक हप्ता भित्र बाँकी रहेको बैकुण्ठचोकदेखि धर्मचोकसम्मको काम सकिने नारायणी अनलाइनसँग दाबी गरे । यसअघि उनले बाँकी काम कात्तिक २५ गतेसम्म सक्ने दाबी गरेका थिए । उनले नाला र सबबेसको काम सकिएकोले नाला चेकजाँच गर्ने काम बाँकी रहेको भन्दै २५ कात्तिकसम्ममा सबै काम सकिने दाबी गर्दै आएका थिए । यद्यपि रमण शिवशक्ति जेभीले नेपाल सरकारबाट २०७९ साल चैत २५ गतेसम्मको म्याद पाएको छ । धेरै समय लागिसकेकाले अब चैत कुर्न नपर्ने ठाकुरको भनाइ थियो ।
ठेकेदारको तीन काम अलपत्र
सघन शहरी तथा भवन निर्माण आयोजना चितवन प्रमुख प्रकाश अर्यालले रमण शिव शक्ति जेभीले लिएको तीन वटै परियोजना अलपत्र रहेको बताए । उनले भने, ‘जेभीले धर्मचोकको सडक, प्रचण्ड मार्ग र सोही अन्तरगतको महेन्द्र चोक सडकको जिम्मा एकै चोटी पाएको हो । कुनै पनि काम सकेको छैन् ।’
अब एक महिनामा काम नसके ठेकेदारलाई कारबाही गर्ने चेतावनी समेत दिएको अर्यालले जानकारी दिए । ‘जेभीको कामको गति देखेर ठेक्का फिर्ता गर्ने तयारीमा हामी थियौं । कोरोना महामारी, मूल्यबृद्धि जस्ता कारणले आउदो चैतसम्मको म्याद सरकारले दियो । तर, अबको एक माहिना भित्र काम सक्न हामीले निर्देशन दिएका छौं । ठेकेदारले मौखिक रुपमा स्वीकारेका छन् । अब पनि काम नसके कारबाहीमा जाने तयारीमा छौं, उनले भने ।
१० मिटर चौडाइको यस बाटो निमार्णको लागि सडकको दुवै तर्फ ६ देखि ७ फिट गहिरो ढल खनिएको छ । यो सघन शहरी विकास कार्यक्रमअन्तर्गत कालोपत्रे सडक तथा ढल निर्माण कार्य प्याकेज नं. २ अन्तर्गतको सात योजनामध्ये एक रहेको छ । जसकालागि सरकारले ९९ करोड, ९७ लाख, चार हजार ९०९ दशमलब ५२ रुपैँयाँ कुल लागत रकम अनुमान गरेको थियो । भ्याटसहित ६८ करोड, २३ लाख, १५ हजार ८२४ दशमलब १६ रुपैयाँमा सम्झौता भएको थियो । शहिदचोकदेखि बैकुण्ठचोक, धर्मचोक र कचपचे चोकसम्मको १० मिटर चौडाइको यस बाटोको ठेक्का रकम भने ७१ करोड ३८ लाख ३५ हजार ५७४ रुपैयाँ रहेको छ । अहिलेसम्म ठेक्का रकम मध्ये ७२ प्रतिशत रकम भुक्तानी भइसकेको छ ।
